door Webredactie | feb 8, 2021 | Interviews, VNG Utrecht Nieuws
De ‘Resolutie VNG inzet kabinetsformatie’ laat aan duidelijkheid niets te wensen over. Gemeenten zijn pas bereid om afspraken te maken over beleidsambities nadat met het kabinet goede afspraken zijn gemaakt over de financiën. Dat kan voor niemand als een verrassing komen, meent voorzitter Maarten Divendal van de VNG Utrecht.
De inzet van de VNG voor de komende kabinetsformatie wordt in de Buitengewone ALV van aankomende vrijdag 12 februari voorgelegd aan de leden. Het is een scherpe en duidelijke koers, die de VNG wil gaan varen. Langs vier sporen wil zij de gemeenten weer greep laten krijgen op de financiële situatie na de decentralisaties. Want die is in veel gevallen belabberd te noemen.
In de eerste plaats wil de VNG dat een volgend kabinet de gemeenten structureel meer financiële armslag geeft. Geld dat zij nodig hebben om uitvoering te geven aan de vele taken en verantwoordelijkheden die er de laatste jaren bij zijn gekomen. “Veel gemeenten kampen met ernstige financiële problemen en de huidige interbestuurlijke verhoudingen werken beklemmend in plaats van ondersteunend. De tekorten, die voortkomen uit keuzes van eerdere kabinetten, tasten de autonomie en de slagkracht van gemeenten aan om bij te dragen aan de oplossingen die Nederland nodig heeft om sterker uit de crisis te komen.”
Wet Decentraal Bestuur
Een tweede spoor betreft de Wet Decentraal Bestuur (WDB). Volgens de VNG is zo’n wet nodig om de interbestuurlijke verhoudingen tussen gemeenten en de Rijksoverheid weer in balans te brengen. Het wetsvoorstel, dat de VNG op dit moment aan het voorbereiden is, voorziet in het herstel van het evenwicht tussen de diverse bestuurslagen.
Ten derde werkt de VNG samen met het Interprovinciaal Overleg en de Unie van Waterschappen aan een gezamenlijke agenda over thema’s als wonen en leefomgeving, klimaat en energie, regionale economie (sterker de crisis uit) en digitalisering. Ook is er aandacht voor de manier waarop interbestuurlijke samenwerking vorm krijgt. De Utrechtse gemeenten hebben hiervoor al de nodige input geleverd.
Tot slot moet de focus op uitvoering worden gelegd. Blijkens de resolutie heeft de overheid nog een slag te maken in dienstverlening en contact met de overheid met een menselijke maat. “Gemeenten willen de menselijke maat leidend laten zijn in het contact met inwoners, vooral als het gaat om kwetsbare groepen.”
Wethouders Financiën voerden in de zomer van 2020 zelf actie onder de noemer #gemeenteninnood.
‘Urgentie bij gemeenten is hoog’
De inhoud van de resolutie kan voor niemand als een verrassing komen, vindt Maarten Divendal, burgemeester van De Ronde Venen en voorzitter van de VNG Utrecht. “Voor iedereen is duidelijk dat de urgentie bij veel gemeenten hoog is. Het is goed om te zien dat de VNG steeds beter in staat is om goed te vertalen wat er breed leeft bij alle gemeenten, los van de diverse bloedgroepen binnen de VNG.”
Er is veel overleg geweest hierover, weet hij. “Niet alleen met de wethouders van de grote steden, de M50 (het platform middelgrote gemeenten), de plattelandsgemeenten van P10 of de grensregiogemeenten. Maar echt met iedereen. Je mag er daarom ook vanuit gaan dat er breed draagvlak is binnen de vereniging voor deze resolutie.”
En juist dat draagvlak is cruciaal. “We laten ons als lokaal openbaar bestuur niet tegen elkaar uitspelen. Deze resolutie verwoordt perfect wat ons gemeenschappelijk belang is. Met de goede focus: eerst de financiën, dan de bestuurlijke verhoudingen.”
Ambities realiseren
Divendal vindt het sterk dat de gemeenten zelf met een wetsvoorstel willen komen, op basis waarvan hun bestuurlijke en financiële positie wettelijk wordt vastgelegd. “Dit voorstel voorkomt dat we in het overleg met het kabinet al meteen een soort vraaghouding moeten innemen en vervolgens maar moeten afwachten wat de uitkomst daarvan zal zijn. Als je wettelijk vastlegt dat er bij bepaalde taken ook bepaalde financiën horen, dan is dat een grote stap voorwaarts.”
Het zal ook helpen in de discussie over de herverdeling van het gemeentefonds, die sinds vorige week in alle heftigheid wordt gevoerd. “Het herijkingsvoorstel van demissionair minister Ollongren van BZK ligt er nu. Wat daarvan over blijft moet nog blijken uit de consultatieronde. Maar in het algemeen is het natuurlijk niet zo dat, als je de armoede anders verdeelt onder gemeenten, degenen die er het minst last van hebben het er vervolgens bij laten zitten. Dat kan niet en gaat ook niet gebeuren. Want deze beoogde herverdeling leidt niet tot een structurele oplossing van de problemen van gemeenten. En dat is juist wel de inzet van deze resolutie.”
Kabinet heeft gemeenten nodig
Is de resolutie daarmee een hamerstuk tijdens de komende ALV? “Het is een te belangrijk voorstel om als hamerstuk af te doen. Want dat impliceert een beetje alsof er niet meer over gesproken hoeft te worden. Dat is zeker niet het geval. Tegelijkertijd denk ik wel dat het voorstel nagenoeg en misschien wel geheel unaniem zal worden aangenomen.”
Divendal verwacht daarom ook dat een volgend kabinet zal luisteren naar wat de VNG heeft te melden. “Ook het volgende kabinet zal zich realiseren, dat zij de gemeenten nodig heeft om haar ambities voor de inwoners van dit land te kunnen realiseren. Wij hebben als gemeenten heel duidelijk aangegeven wat ons aanbod is en wat wij allemaal kunnen leveren. Maar dat vraagt tegelijkertijd iets van het kabinet. Daar hoort bij dat de financiële positie van gemeenten echt moet verbeteren.”
Dat besef heeft overigens het huidige kabinet ook. “Maar het wordt nu veelal tijdelijk, met het nodige houtjestouwtjeswerk geregeld. Dit kabinet is niet bij machte gebleken om het ook structureel op te lossen. Mijn hoop is dat een volgende coalitie daar wel toe aan in staat zal zijn. Vergeet niet: een kabinet dat zijn coalitieprogramma wil waarmaken, heeft de gemeenten keihard nodig. Dat onderstreept de urgentie en de noodzaak om hier structureel iets aan te doen.”
door Webredactie | feb 3, 2021 | Personalia
In een bijzondere raadsvergadering is burgemeester Hans van der Pas opnieuw beëdigd als burgemeester van Rhenen. Dat gebeurde door commissaris van de Koning Hans Oosters. De fractievoorzitters van de gemeenteraad waren hierbij aanwezig.
Volgens Oosters is Van der Pas een uitstekend functionerend burgemeester. “Sociaal en behulpzaam, scherp op afspraken en moeilijke kwesties niet schuwend. En bovendien collegiaal: zowel binnen de gemeente als naar collega-bestuurders in de regio.”
Van der Pas is blij met zijn herbenoeming: “Het belangrijkste is dat ik nog iedere dag ontzettend veel plezier heb in mijn werk. Het is een voorrecht om burgemeester te zijn voor inwoners en ondernemers van de gemeente Rhenen.”
door Webredactie | feb 3, 2021 | VNG Utrecht Nieuws
Gemeenten slagen er vooralsnog in om uitvoering te geven aan al het beleid dat door het rijk is gedecentraliseerd. De uitvoeringspraktijk is krachtig, zo valt te lezen in het VNG-onderzoek Uitvoeringskracht van gemeenten. Maar tegelijkertijd is die praktijk ook kwetsbaar, met name op de langere termijn.
Aanleiding voor het onderzoek, dat is uitgevoerd in samenwerking met het ministerie van BZK, vormen de omvangrijke decentralisaties van rijkstaken naar gemeentelijk niveau. Met name op het sociaal domein is veel verantwoordelijkheid voor de uitvoering naar gemeenten verlegd. Maar ook in het fysieke domein hebben zij veel uitvoerende taken erbij gekregen, bijvoorbeeld met betrekking tot de implementatie van het Klimaatakkoord en de Omgevingswet.
De Raad van State sprak hier in haar vierde periodieke beschouwing over interbestuurlijke verhoudingen haar zorgen over uit. De nagestreefde veranderingen zijn namelijk dermate ingrijpend dat zij tijd nodig hebben om verwezenlijkt te kunnen worden. Complicerende factor daarbij is dat de discussie over de financiering grotendeels los van de discussie over taken en verantwoordelijkheden wordt gevoerd.
Voor de VNG was dat aanleiding om te onderzoeken wat het decentraliseren van taken naar gemeenten voor impact heeft op lokaal niveau, hoe dat organisatorisch vormgegeven kan worden en welke problemen zich hierbij voordoen.
Krachtig maar kwetsbaar
In het algemeen komt uit het onderzoek naar voren dat gemeenten de handen vol hebben aan de decentralisaties, maar hier naar beste vermogen invulling aan geven. “De gemeentelijke uitvoeringspraktijk die inmiddels vorm is gegeven is krachtig, maar kwetsbaar, zeker op lange termijn. Krachtig omdat gemeenten in staat zijn om, met hun eigen unieke kenmerken en binnen de specifieke lokale context, hun taken integraal en in onderlinge samenhang uit te voeren en daarbij lokaal maatwerk te leveren en dichtbij inwoners te staan. Maar ook kwetsbaar, omdat gemeenten toenemend tegen hun grenzen aanlopen wat betreft personele capaciteit en expertise, organisatieprocessen en sturing en niet in de laatste plaats financiële middelen.”
Dat blijkt ook uit diverse casestudy’s, aldus de VNG. “Deze laten zien dat gemeenten zelf en in de regio te maken hebben met grote uitdagingen in het (regionaal) vormgeven, plannen en programmeren van de uitvoering en dat goede uitvoering inzet en aandacht vraagt op operationeel, tactisch en strategisch niveau.”
In de rapportage doen de onderzoekers diverse aanbevelingen met betrekking tot de gemeentelijke uitvoeringskracht, uitvoerbaarheid en de rol en verantwoordelijkheid in de uitvoering. Met name het gebrek aan financiële armslag moet worden gerepareerd. “Gemeenten hebben behoefte aan ruimere wettelijke en financiële kaders, zodat zij ruimte houden om lokale (beleids)keuzes te kunnen maken en te kunnen sturen op een uitvoering die past bij de lokale context.”
Op basis van de onderzoeksresultaten voert de VNG nu een verdere verkenning uit naar ondersteuning en ontwikkeling van uitvoeringskracht. De stukken zijn hier beschikbaar.
door Webredactie | feb 2, 2021 | VNG Utrecht Nieuws
Gemeentesecretaris Astrid van de Klift, tevens bestuurslid en secretaris/penningmeester van de VNG Utrecht, vertrekt per 1 april 2021 uit Veenendaal. Zij wordt directeur en plaatsvervangend gemeentesecretaris van Nijmegen.
Astrid van de Klift heeft 17,5 jaar bij de gemeente Veenendaal gewerkt, waarvan de laatste negen jaar als algemeen directeur/gemeentesecretaris. “Ik ga de gemeente, de medewerkers van onze organisatie en iedereen die hierbij betrokken is, met pijn in mijn hart verlaten”, zo reageert zij op de website van Veenendaal. “De kans om in een prachtige stad als Nijmegen te werken met nieuwe uitdagingen, is een mooi en passend vervolg van mijn loopbaan.”
Burgemeester Gert-Jan Kats betreurt het vertrek van Van de Klift: “Het is voor de gemeentelijke organisatie van Veenendaal spijtig dat Astrid bij ons vertrekt. Zij heeft zich de afgelopen jaren met toewijding, betrokkenheid en veel energie ingezet voor onze organisatie en de Veenendaalse samenleving. Astrid is een ervaren en bekwame professional die de ambtelijke organisatie op een voortreffelijke wijze heeft geleid. Ik feliciteer haar met de nieuwe functie in Nijmegen en wens haar daar alle succes en plezier toe.”
Met het vertrek van Van de Klift uit de provincie Utrecht ontstaat ook een vacature in het dagelijks bestuur van de VNG Utrecht. Over de invulling daarvan volgt te zijner tijd nader bericht.
door Webredactie | feb 1, 2021 | VNG Utrecht Nieuws
De provincie Utrecht reikt dit jaar voor het eerst de Bakhuis Wolters prijs uit. De prijs is bestemd voor een vrouw die zich zichtbaar, voor of achter de schermen heeft ingezet voor de maatschappij en voor de emancipatie van de vrouw in het bijzonder. Kandidaten kunnen tot 11 februari worden voorgedragen.
De Bakhuis Wolters prijs is in maart 2020 in het leven geroepen. Naamgever is mevrouw H.B. Bakhuis-Wolters, de eerste vrouw in Provinciale Staten in Utrecht. Zij was lid van de SDAP (Sociaal Democratische Arbeiders Partij).
Kandidaten voor de prijs kunnen worden voorgedragen, bij voorkeur in een e-mail naar statengriffie@provincie-utrecht.nl , met daarbij een motivatie van maximaal drie alinea’s en eventuele foto’s. Uiteindelijk worden drie deelnemers genomineerd. Van de genomineerden wordt een video gemaakt. Er kan maar één persoon winnen. De sluiting van de aanmeldingen is op 11 februari. Een jury van vier vrouwen beoordeelt de inzendingen.
De uitreiking van de Bakhuis Wolters prijs is op 5 maart om 15.30 uur, een paar dagen voor de internationale vrouwendag. De uitreiking wordt live uitgezonden via het YouTube kanaal van de provincie. De prijs zelf bestaat uit een kunstwerk. Er is geen geldprijs beschikbaar.
